1. Werktuigen verzekerd onder de BA-uitbating?

Werktuigen die niet worden gebruikt op de openbare weg zijn veelal verzekerd via de BA-uitbating. 

• Eerste spanningsveld: BA-uitbating is geen wettelijk verplichte verzekering 

Eerst en vooral dient echter de kanttekening te worden gemaakt dat de verzekering BA-uitbating geen wettelijk verplichte verzekering is.  

Met andere woorden: een onderneming is niet verplicht om een verzekering BA-uitbating te nemen. Dus als er geen BA-uitbating is, is er ook geen verzekering die het risico van het gebruik van dergelijk tuig dekt én een eventuele gebruiker kan dat niet eens weten. 

• Tweede spanningsveld: niet in alle omstandigheden is er dekking 

Daarnaast is het zo dat ook op privéterrein er omstandigheden kunnen aanwezig zijn, waarin het risico als motorrijtuig dient gedekt te zijn. Immers bepaalt artikel 2, §1 van de Wet betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen (kort: de WAM-wet), dat motorrijtuigen, nl. rij- of voertuigen die door een mechanische kracht kunnen worden gedreven, op terreinen die toegankelijk zijn voor het publiek of slechts voor een zeker aantal personen die het recht hebben om er te komen, alleen mogen worden toegelaten indien de burgerrechtelijk aansprakelijkheid waartoe zij aanleiding kunnen geven, gedekt is door een verzekeringsovereenkomst die aan de bepalingen van de WAM-wet voldoet. 

Dus tuigen die gebruikt worden op terreinen waar er klanten, leveranciers, en/of bezoekers mogen komen, moeten verzekerd zijn. In België mag dat een BA-uitbating zijn. 
Dit tweede spanningsveld bestaat er dan in dat bepaalde verzekeraars die polissen BA-uitbating aanbieden, soms stellen dat zij geen dekking verlenen voor personen die niet gebonden zijn aan de verzekerde onderneming. Bijvoorbeeld de chauffeur van de transportfirma die de vorkheftruck van de geadresseerde gebruikt om zijn vrachtwagen te laden en te lossen, personeel van een onderaannemer. 

Ook dit volgt uit het feit dat de verzekerring BA-uitbating geen wettelijk verplichte verzekering is. Immers kan de verzekeringsmaatschappij bepaalde risico's van dekking uitsluiten en deze uitsluitingen kunnen ook worden ingeroepen tegen de schadelijder en tegen diegene die zijn hoop stelt in de verzekeringsdekking van de verzekeraar BA-uitbating. 

Nochtans kunnen er zich ook op privéterrein toegankelijk voor een zeker aantal personen verkeersrisico's voordoen. Namelijk heeft het Hof van Beroep te Gent, gebaseerd op rechtspraak  van het Benelux-Gerechtshof, geoordeeld dat er bij een ongeval dat veroorzaakt wordt door een gemotoriseerd werktuig dat én als voertuig én als werktuig kan worden gebruikt, er sprake is van een verkeersongeval indien er aan drie voorwaarden is voldaan:  

• Het voertuig moet zich verplaatsen;  
• Die verplaatsing is niet te aanzien als een onderdeel van een manoeuvre waarbij het voertuig als werktuig wordt gebruikt;  
• De schade is veroorzaakt op een wijze die karakteristiek is voor de schadeveroorzaking door het gebruik van een motorrijtuig in het verkeer.  

Zo is het mogelijk dat het werktuig personen, aanwezige goederen, gebouwen of voertuigen aanrijdt. 

Indien de verzekeraar BA-uitbating dan de dekking weigert omdat de bestuurder een derde aan de onderneming is, dan is de betreffende ondernemer eigenlijk de pineut want de wettelijke verzekeringsplicht rust op de eigenaar van het werktuig, maar uiteraard ook de bestuurder van het werktuig die ervan uitgaat dat dit tuig correct verzekerd is.

2. Werktuigen op de openbare weg? 

Vaak zien wij dat deze werktuigen door verhuurfirma's worden afgeladen op de openbare weg. Dat zal wellicht geen probleem zijn, want wellicht gedekt in de BA-uitbating van de verhuurfirma, voor zover er verzekering is. 

Het kan mogelijks problematisch zijn als deze werktuigen door de verhuurfirma of de gebruiker geparkeerd worden op de rijbaan of op een parkeerstrook. 
Ook parkeren is volgens vaste rechtspraak een vorm van deelnemen aan het verkeer en veroorzaakt dus een verkeersrisico!  

Bijgevolg moet dit werktuig wettelijk verplicht verzekerd worden door de eigenaar van het voertuig én in dit geval met een polis BA-motorrijtuigen. De gebruiker dient er tevens op toe te zien dat het voertuig verzekerd is, want ook deze is daarvoor strafrechtelijk aansprakelijk!

3. Besluit 

Zelfrijdende werktuigen zijn een bijzonder risico. Verzekeraars BA-uitbating stellen het vaak voor als dat zij dergelijke werktuigen verzekeren, maar de kans bestaat dat niet alle mogelijke risico's van het gebruik gedekt. 

Er doen zich enkele spanningsvelden voor op de grenzen van het verkeersrisico, nl. enerzijds rijrisico's op private, maar toch voor een zeker aantal personen toegankelijke, terreinen waarbij de bestuurder geen aangestelde van de onderneming/eigenaar van het werktuig betreft en anderzijds voortbewegen of stilstaan op de openbare weg.

Daarom is het aangewezen om de inhoud van de polissen eens na te gaan en na te kijken of alle risico's die wettelijk moeten gedekt zijn, inderdaad ook verzekerd zijn! Elke vorm van deelnemen aan het verkeer op de openbare weg of openbare plaatsen, vereist inschrijving en verzekering!

Een grondige check up kan enkele nachtmerries vermijden. 
 
Frank Kemseke, advocaat